Ignacy Jan Paderewski zmarł 29 czerwca w 1941 roku w Nowym Jorku. To już 83 rocznica jego śmierci. Ten wybitny pianista i kompozytor, dzięki muzyce osiągnął wielką fortunę i popularność w USA ale nigdy nie zapomniał Polski.
Ignacy Jan Paderewski przyszedł na świat 6 listopada 1860 roku w Kuryłówce na Podolu w zaborze rosyjskim. Niestety matki nie poznał. Umarła kilka miesięcy później. Jego ojciec Jan, uczestnik powstanie styczniowego też niedługo potem odszedł. Jego wychowaniem zajęła się ciotka. Naukę pobierał w konserwatorium muzycznym w Warszawie. Gdy je ukończył, zaczął dorabiać ucząc gry na fortepianie, grając na przyjęciach. W tym czasie ożenił się, ale jego żona zmarła nagle zostawiając z synem Adolfem. Potem, jak wielu ówczesnych muzyków, wyruszył do Berlina, kształcąc swoje umiejętności. Pod koniec XIX wieku jego kariera nabrała tempa. Dawał koncerty w Europie, Ameryce Północnej, Australii, Afryki i Ameryki Południowej. Cały czas pamiętał swoją ojczyznę pod zaborami. Skomponował jeden z najsłynniejszych utworów „Fantaisie polonaise sur des thèmes originaux” („Fantazja polska na tematy własne”) na fortepian i orkiestrę czy Symfonia h-moll „Polonia”. W sumie Ignacy Paderewski pozostawił po sobie ponad 70 kompozycji. Kiedy przybył do USA jedną z pierwszych osób, które mu pomogły była legendarna polska aktorka Helena Modrzejewska. Potem przyszła wielka popularność i artysta odbył w tym kraju 11 tras koncertowych, które przyniosły mu ogromne pieniądze i status gwiazdy porównywalny do dzisiejszych gwiazd showbiznesu. Mógł pozwolić sobie na podróżowanie ze swoją świtą, a nawet na ekstrawagancję polegającą na tym, że na trasę koncertową do Australii pojechał zabierając ze sobą 40 ukochanych papug, których był miłośnikiem.
Druga żona
W 1899 roku poślubił Helenę, która miała już za sobą jedno małżeństwa. Znali się od wielu lat i stanowili zgraną parę. Ona opiekowała się jego niepełnosprawnym synem i wspierała go przez lata. To jej imieniem nazwał jedną ze swoich posiadłości, które zakupił w Paso Robles w Kalifornii, gdzie zajmowali się uprawą orzeszków ziemnych oraz produkcją wina. Helena umarła w 1934 roku w Morges w Szwajcarii.
I wojna i pomoc Polakom
Jeszcze w 1915 roku, podczas I Wojny Światowej, pod wpływem nadchodzących z kraju wiadomości o ciężkiej sytuacji materialnej rodaków, razem z Erazmem Piltzem, Antonim Osuchowskim i Henrykiem Sienkiewiczem, powołali do życia Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce z siedzibą w Vevey. Ignacy Jan Paderewski został wiceprezesem honorowym i prezesem wszystkich filii tej organizacji. Podjęto akcje pomocy humanitarnej na rzecz ludności cywilnej ziem polskich. Muzyk stał się osobą znaną i cenioną, a swoją sławę budował również na działalności charytatywnej. Miał też dar mówienia i pociągnięcia za sobą innych, którzy pomagali. Potem otworzył filie w Paryżu i Londynie i pojechał do Stanów Zjednoczonych. Tam koncertując każdy koncert otwierał słowami; “Muszę do was mówić o kraju którego nie znacie w języku, którego ja nie znam”. Także Polonię nakłaniał do pomocy i próbował ich pogodzić, bo byli bardzo skłóceni ze sobą.
Wizyty u prezydenta USA
Najcenniejsze okazało się pozyskanie dla sprawy polskiej Edwarda House’a – przyjaciela i najbliższego doradcy ówczesnego prezydenta USA, Thomasa Woodrowa Wilsona. Dzięki niemu Ignacy Paderewski mógł dwukrotnie spotkać się z amerykańskim prezydentem w 1916 roku. Występował w rozmowie z nim jako oficjalny reprezentant Polonii. To pod wpływem tych rozmów, prezydent Woodrow Wilson wyodrębnił w orędziu przed podpisaniem Traktatu Wersalskiego słynny 13 punkt o konieczności utworzenia niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza.
Powrót do Polski
W czasie I wojny światowej zbierał fundusze dla ofiar wojny, mobilizował mężczyzn do wstępowania do armii i agitował publicznie na rzecz Polski. Przeznaczył na ten cel 5 milionów ówczesnych dolarów uzyskanych z działalności koncertowej i zainicjował wraz z żoną powszechną zbiórkę pieniędzy na żywność i pomoc medyczną dla żołnierzy. W grudniu 1918 roku przybył na ziemie polskie ze Stanów Zjednoczonych. Jego statek zacumował w Gdańsku. Niemcy za wszelką cenę nie chcieli dopuścić, aby dojechał do Poznania. Muzyk zaplanował sobie, że najpierw pojawi się w stolicy Wielkopolski, a stamtąd uda się do Warszawy.
– O godzinie 21:10 w czwartek 26 grudnia 1918 r. na dworzec cesarski w Poznaniu wjechał pociąg wiozący artystę i towarzyszących mu oficerów misji alianckiej. Entuzjazm tłumu zgromadzonego na ulicy Dworcowej sięgnął szczytu; jeszcze wówczas przedstawiciele władz niemieckich bezskutecznie próbowali nie dopuścić do wyjścia artysty z pociągu. Po oficjalnym powitaniu w budynku dawnego dworca cesarskiego, goście ulicami Dworcową, Świętym Marcinem i Aleją Wilhelmowską (Marcinkowskiego), wśród entuzjastycznego tłumu złożonego z polskich mieszkańców miasta, powozami zostali przewiezieni pod budynek hotelu „Bazar” – czytamy na stronie poznan.pl
Powstanie Wielkopolskie
Niemcy w momencie przyjazdu sławnego kompozytora wyłączyli prąd i muzyk odprowadzany był przy 3 tysiącach pochodni. Wtedy z balkonu hotelu Bazar wygłosił słynne przemówienie, które dzień później dało impuls do wybuchu zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. W styczniu 1919 roku objął tekę premiera i ministra spraw zagranicznych RP. Razem z Romanem Dmowskim wyjechali do Paryża na konferencję pokojową i złożyli podpisy pod traktatem wersalskim kończącym I wojnę światową.
Wycofał się z polityki
W 1922 roku Ignacy Jan Paderewski powrócił do koncertowania. Odsunął się od bieżącej polityki Polski i wyjechał z kraju, ale cały wspierał polską sprawę. Po wybuchu II wojny organizował pomoc. Jego dom w Morges w Szwajcarii stał się ważnym azylem dla wielu wybitnych Polaków. Został przewodniczącym Rady Narodowej RP, pełniącej funkcję emigracyjnego parlamentu we Francji . Ze względu na podeszły wiek i stan zdrowia wziął udział tylko w jednym posiedzeniu. W 1940 roku udał się do USA, gdzie kontynuował kampanię na rzecz sprawy polskiej.
Pochowany w Warszawie
Zmarł 29 czerwca 1941 roku w Nowym Jorku. Został pochowany z honorami na Cmentarzu Narodowym w Arlington. W 1992 roku jego prochy sprowadzono do Polski i złożono w sarkofagu w warszawskiej katedrze św. Jana Chrzciciela.
